ترخیص کالا از گمرک چیست و چگونه انجام میشود؟

- دانشنامه
- 2025-09-29
- mahnoosh
🚢 ترخیص کالا از گمرک و نحوه انجام آن
ترخیص کالا از گمرک یکی از مراحل مهم و حیاتی در فرآیند واردات و صادرات کالا است. این مرحله بهمنزلهی عبور قانونی کالا از مرزهای کشور و آزادسازی آن برای ورود به بازار داخلی یا خروج از کشور محسوب میشود. در واقع، ترخیص کالا به معنای انجام تمام مراحل قانونی، اداری و مالی برای دریافت مجوز خروج کالا از گمرک است. (ترخیص کالا از گمرک چیست و چگونه انجام میشود؟)
در این مقاله بهصورت جامع با مفهوم، مراحل، مدارک مورد نیاز، هزینهها، و نکات مهم ترخیص کالا آشنا میشویم. ✨
📦 بخش اول: ترخیص کالا از گمرک چیست؟
ترخیص کالا به مجموعه اقداماتی گفته میشود که واردکننده یا صادرکننده باید برای آزادسازی کالا از گمرک انجام دهد. این عملیات شامل بررسی اسناد، پرداخت حقوق و عوارض گمرکی، بازرسی کالا، و دریافت مجوز خروج است.
به زبان سادهتر، تا زمانی که کالای وارداتی یا صادراتی مراحل قانونی گمرک را طی نکرده باشد، اجازه ورود یا خروج از کشور را نخواهد داشت.
🧾 بخش دوم: چرا ترخیص کالا اهمیت دارد؟
اهمیت ترخیص کالا در چند نکته کلیدی نهفته است:
-
✅ جلوگیری از قاچاق کالا و کنترل ورود و خروج اجناس از مرزها.
-
💰 اخذ درآمدهای گمرکی توسط دولت (مالیات و حقوق ورودی).
-
📋 بررسی استاندارد و سلامت کالا قبل از عرضه در بازار.
-
🔍 شفافیت در تجارت بینالمللی و جلوگیری از تخلفات بازرگانی.
اگر فرآیند ترخیص بهدرستی انجام نشود، کالا در گمرک متوقف شده و ممکن است جریمه، ضبط یا برگشت داده شود.
🏛️ بخش سوم: مراحل ترخیص کالا از گمرک
مراحل ترخیص کالا بسته به نوع کالا و مقصد آن ممکن است متفاوت باشد، اما در حالت کلی شامل ۹ گام اصلی است:
1️⃣ ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت
اولین گام، ثبت سفارش کالا در سامانه جامع تجارت ایران است. در این مرحله نوع کالا، ارزش، کشور مبدأ، و اطلاعات واردکننده ثبت میشود.
2️⃣ دریافت پروفرما (Proforma Invoice)
پروفرما یا پیشفاکتور، سندی است که فروشنده خارجی برای خریدار ارسال میکند و شامل اطلاعات کامل کالا و شرایط معامله است.
3️⃣ اخذ مجوزهای واردات
برخی کالاها نیاز به مجوز از سازمانهایی مانند وزارت بهداشت، سازمان استاندارد یا سازمان انرژی اتمی دارند.
4️⃣ اظهار کالا به گمرک
در این مرحله، واردکننده از طریق سامانه EPL گمرک، مشخصات کالا را اظهار میکند.
5️⃣ ارزیابی و بازرسی کالا
کارشناسان گمرک کالا را از نظر نوع، تعداد، ارزش و کد تعرفه (HS Code) بررسی میکنند.
6️⃣ پرداخت حقوق و عوارض گمرکی 💵
پس از ارزیابی، هزینههای گمرکی محاسبه و از طریق درگاههای بانکی پرداخت میشود.
7️⃣ کنترل نهایی و صدور مجوز ترخیص
در این مرحله اسناد نهایی بررسی و مجوز رسمی ترخیص کالا صادر میشود.
8️⃣ بارگیری و خروج کالا 🚛
کالا پس از صدور مجوز از انبار گمرک خارج میشود.
9️⃣ بایگانی اسناد و مستندسازی
برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده، کلیه اسناد باید بایگانی و نگهداری شوند.
📑 بخش چهارم: مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا
برای ترخیص کالا از گمرک، ارائه مدارک دقیق و معتبر ضروری است. در صورت نقص مدارک، فرآیند متوقف خواهد شد. مدارک اصلی عبارتند از:
-
📄 پروفرما (پیشفاکتور)
-
📦 پکینگ لیست (Packing List)
-
📜 بارنامه (Bill of Lading یا Airway Bill)
-
🧾 قبض انبار
-
💰 رسید پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
-
🧠 کارت بازرگانی معتبر
-
🪪 مجوزهای واردات از سازمانهای ذیربط
-
📋 گواهی مبدأ (Certificate of Origin)
💸 بخش پنجم: هزینههای ترخیص کالا از گمرک
هزینههای ترخیص کالا شامل موارد مختلفی است که باید از پیش محاسبه و مدیریت شوند. مهمترین آنها:
-
💰 حقوق ورودی گمرک (وابسته به نوع کالا و تعرفه)
-
🧾 هزینههای خدمات بندری و انبارداری
-
🚛 هزینه حمل داخلی تا مقصد
-
⚖️ هزینههای بازرسی و کارشناسی کالا
-
📃 دستمزد ترخیصکار یا کارگزار گمرکی
نکته مهم: در برخی موارد، تأخیر در ترخیص میتواند باعث افزایش هزینههای انبارداری شود، بنابراین سرعت عمل و دقت در مدارک بسیار مهم است.
👨💼 بخش ششم: ترخیصکار گمرک کیست و چه وظایفی دارد؟
ترخیصکار گمرک یا کارگزار گمرکی شخصی است که بهصورت رسمی از سوی گمرک ایران مجاز به انجام امور ترخیص کالا بهجای صاحب کالا است. (ترخیص کالا از گمرک چیست و چگونه انجام میشود؟)
وظایف اصلی ترخیصکار:
-
تهیه و تکمیل اسناد مورد نیاز
-
ثبت اطلاعات در سامانه EPL
-
ارتباط با کارشناسان گمرک
-
پیگیری مجوزها و پرداخت عوارض
-
دریافت مجوز خروج کالا از انبار
استفاده از خدمات ترخیصکار حرفهای باعث کاهش زمان و هزینه و جلوگیری از خطاهای اداری میشود.
⚙️ بخش هفتم: تفاوت ترخیص کالای وارداتی و صادراتی
هرچند هر دو فرآیند تحت نظارت گمرک انجام میشوند، اما تفاوتهایی دارند:
مورد | ترخیص کالای وارداتی | ترخیص کالای صادراتی |
---|---|---|
هدف | ورود کالا به کشور | خروج کالا از کشور |
پرداخت | شامل حقوق و عوارض گمرکی | معمولاً معاف از حقوق گمرکی |
مجوزها | نیاز به مجوز واردات | نیاز به کارت بازرگانی صادرکننده |
نظارت | بررسی کیفیت و سلامت کالا | بررسی ارزش صادراتی و مبدأ کالا |
🌍 بخش هشتم: مشکلات و چالشهای رایج در ترخیص کالا
فرآیند ترخیص ممکن است با مشکلات مختلفی روبهرو شود که آگاهی از آنها کمک میکند تا از بروز تأخیر جلوگیری شود:
-
🕓 تاخیر در صدور مجوزها
-
🧾 نقص یا اشتباه در اسناد
-
💵 اختلاف در ارزش کالا با فاکتور فروشنده
-
🚫 تغییر ناگهانی قوانین گمرکی
-
📦 عدم انطباق کالای واقعی با اظهارنامه
برای کاهش این مشکلات، بهتر است از مشاوران بازرگانی و ترخیصکاران با تجربه کمک بگیرید.
💡 بخش نهم: نکات مهم برای تسریع ترخیص کالا
🔹 پیش از ورود کالا، مجوزهای لازم را دریافت کنید.
🔹 از ترخیصکار معتبر با کارت رسمی گمرک استفاده کنید.
🔹 اسناد را چندینبار بررسی و با اطلاعات کالا تطبیق دهید.
🔹 در پرداخت عوارض گمرکی تأخیر نکنید.
🔹 در سامانه EPL اطلاعات را دقیق و بهروز ثبت کنید. (ترخیص کالا از گمرک چیست و چگونه انجام میشود؟)
🚀 بخش دهم: جمعبندی و نتیجهگیری
ترخیص کالا از گمرک، فرآیندی حساس و پیچیده است که مستقیماً بر سرعت و هزینههای واردات یا صادرات تأثیر میگذارد. اگرچه انجام این مراحل توسط شخص صاحب کالا ممکن است، اما استفاده از کارگزاران گمرکی حرفهای باعث صرفهجویی در زمان، هزینه و جلوگیری از بروز اشتباهات حقوقی میشود.
در نهایت، آشنایی با مراحل و مدارک لازم به شما کمک میکند تا در مسیر تجارت بینالمللی با اطمینان و سرعت بیشتر حرکت کنید. 🌟
🔹 شرکت MKFco با سالها تجربه در زمینه ترخیص کالا از گمرک، تمامی مراحل واردات و صادرات را با دقت، سرعت و شفافیت انجام میدهد. تیم متخصص ما با تسلط کامل بر قوانین گمرکی و سامانههای EPL و جامع تجارت، فرآیند ترخیص را بدون دردسر برای مشتریان انجام میدهد. از ثبت سفارش تا دریافت مجوزها و خروج کالا از گمرک، همه مراحل توسط کارشناسان MKFco پیگیری میشود. (ترخیص کالا از گمرک چیست و چگونه انجام میشود؟)
✅ اگر به دنبال ترخیص سریع، قانونی و مطمئن کالا از بنادر و گمرکات کشور هستید، با MKFco همراه شوید و تجارت خود را با اطمینان پیش ببرید. 🚢📦
📞چگونه با ما تماس بگیرید؟
برای دریافت مشاوره رایگان، استعلام هزینه ترخیص یا همکاری با کارشناسان ما، میتوانید از طریق 📧 ایمیل، 📲 واتساپ یا ☎️ تماس تلفنی در ارتباط باشید.
📞 شماره تماس: 09121240775 09331240775
📧 ایمیل: info@mkfco.com
💻 وبسایت: www.mkfco.com
همچنین میتوانید از طریق فرم تماس سایت، پیام ارسال کنید تا کارشناسان ما در کوتاهترین زمان با شما تماس بگیرند.
🔚 جمعبندی
همکاری با MKFco یعنی ورود به دنیای تجارت بینالملل بدون دردسر و با اطمینان کامل. چه قصد واردات کالا داشته باشید، چه بخواهید صادرات خود را توسعه دهید، تیم ما آماده همراهی و ارائه خدمات تخصصی به شماست.
با ما همراه شوید و تجربهای مطمئن و حرفهای از تجارت جهانی داشته باشید.
💼 MKFco؛ همراه مطمئن شما در تجارت بینالملل 🌐

برای دریافت مشاوره رایگان، استعلام هزینه ترخیص یا همکاری با کارشناسان ما، میتوانید از طریق 📧 ایمیل، 📲 واتساپ یا ☎️ تماس تلفنی در ارتباط باشید.
- 09121240775 - 09331240775
- info@mkfco.com
- www.mkfco.com
همچنین میتوانید از طریق فرم تماس سایت، پیام ارسال کنید تا کارشناسان ما در کوتاهترین زمان با شما تماس بگیرند.